YOZGAT LİSESİNİN TARİHÇESİ
TARİHÇE
1869 Maarif-i Umumi Nizamnamesi Osmanlı Maarifi için bir dönüm noktası olmuştur. Nizamnamede Maarifle ilgili birçok hususun yanında bütün köy ve mahallelerde Sıbyan Mektepleri açılması beş yüz haneli kasabalarda İdadilerin, vilayet merkezlerinde de Sultanilerin açılması hükme bağlanmıştır. Sultan II. Abdülhamit döneminde de eğitimdeki hızlı gelişme devam ettirilmiş ve 1869 Maarif-i Umumiye Nizamnamesi'ndeki eğitim sistemi uygulanmıştır. Tanzimat döneminde daha çok merkezde kalan eğitim kurumları ülke sathına yaygınlaştırılmıştır. 1884'de konulan vergilerin bir bölümü devlet okullarının yapımına ayrıldı. Yerel eğitim meclislerine mali imkânlarını kullanma öğretmenleri atama ve azletme yetkileri verildi.
Bağrından sayısız ilim adamı ve başarılı şahsiyetler çıkaran Yozgat Lisesi 1895 yılında Sultan II. Abdülhamit döneminde beş yıllık Nehari İdadi( Gündüzlü – Yatılı olmayan Rüştiye denilen ortaokullardan sonra yüksek okullara hazırlayıcı okul) olarak açılmıştır. Bu binanın yapanı ve yaptıranı belli değildir. Bunun sebebi de binanın cümle kapısı sağ üst köşesi üzerinde bulunan kitabenin kazınmış olmasındandır. 15 Haziran 1927'de Resmi Cedide' de yayınlanan 23 Mayıs 1927'de çıkarılan " Tuğra ve Medhiyelerin " kaldırılması hakkındaki kanunun yanlış anlaşılması sonucu mülki idareciler cümle kapısı üzerindeki kitabeyi kazıtmışlardır.
Yozgat Lisesi, 1912 yılına kadar ilkokul 1912 yılında ortaokul olarak ve yatılı halde Manastır Sultanisi'nin lağvı üzerine oradan gelen az bir öğrenci ve öğretin üyesi ile şimdiki binada eğitim ve öğretime açılmıştır. Daha sonra bir müddet kapatılarak öğrenciler Konya Lisesi'ne nakledilmişler. Ancak yöre halkının isteği üzerine okul 1924 yılında tekrar açılmıştır. Okulumuz 1933–34 yılından itibaren lise olarak eğitim ve öğretim hizmetine sunulmuştur. Lisenin açılmasına Yozgat halkının bilhassa Yozgat milletvekili Salih Bozok ve Vali Baran Beylerin büyük gayretleri olmuştur.
1940'lı yıllarda öğrenci mevcudunun artması üzerine ortaokul olan okulumuz Cumhuriyet İlkokulu ile ikili eğitime devam etmiş daha sonra eski İdadi binasına taşınmış. 1946–47 yılında yeniden lise binasına alınmıştır. 1966–67 öğretim yılından itibaren lise ortaokuldan ayrılarak müstakil hale getirilmiştir. Yozgat dahilindeki öğrenciler ile beraber çevre illerden gelen yatılı ve gündüzlü öğrenciler eğitim öğretimlerine okulumuzda devam etmişlerdir.
BAKIM ONARIM VE RESTORASYONLAR
Okulumuz sarı kesme taşlardan iki katlı, kırma çatılı, dikdörtgen planlıdır. Doğu batı doğrultusunda uzanan yapının güneye bakan kısmın ortası üçgen alınlıklı ve iki sütuna oturan cumba gibi bir taşkınlık vardır. Bu sundurmalı kısmın ortasında yer alan yuvarlak kemerli giriş kapısının sağ üst köşesinde bir kitabe bulunmaktadır.
Bina yakın zamanda tarihi özelliklerine dokunulmadan ve izin alınarak iki büyük onarım geçirmiştir. İlki 1980–81 ikincisi 1986–87–88 yılarında yapılan çalışmalarla ahşap olan taban ve tavan bütünüyle değiştirilerek tamamen betonarme haline getirilmiştir. 1999 - 2000 - 2001 yılları arasında okulumuzda yine büyük çapta onarım yapılmış, eriyen taşlar değiştirilmiş, dış cephe taşları tıraşlanarak boşalan derzleri doldurulmuş, çürüyen pencereler değiştirilmiştir. Ön cephenin eskiyen ve kullanılamaz hale gelen ahşap bölümlerin tamamı değiştirilmiştir.
En son 2014-2015-2016 yıllarında yapılan çevre düzenlemesi ve restorasyon çalışmaları kapsamında bina çevresine ve bahçede bulunan toprak tabakası kaldırılmış bina zemininde bulunan havalandırma bölümleri aktif hale getirilerek binanın nefes alması sağlanmıştır. Ayrıca tüm bahçe duvarı sarı kesme taşlarla tamamen yenilenmiştir.
YOZGAT LİSESİNİN YETİŞTİRDİĞİ ŞAHSİYETLER
Bozok Yaylasının güzide okulu olan Yozgat Lisesinden 1934 yılından bu yana önemli görevler almış nice ünlü şahsiyetler yetiştirmiştir. Yozgat'ta "Taş Mektep" veya "Sarı Mektep" olarak bilinen okul Yozgat'ın eski üniversitesi gibi itibar görmüş, Türk eğitimine
katkılarda bulunmuştur.
Okulumuzun yetiştirdiği bazı önemli şahsiyetleri şu şekilde sıralayabiliriz:
CEMİL ÇİÇEK
VELİ UYAR
BAŞER KAFAOĞLU
AVNİ DOĞAN
ATIF BENDERLİOĞLU
MUSTAFA AKDAĞ
M. ERDOĞAN AKDAĞ
A. CELAL SUNGUR
ŞUAYİP ÜŞENMEZ
HAKKI ÖCAL
İSTEMİ BETİL
ALİ DOĞAN
FAHRİ ÖZTÜRK
SEFA GÖNENÇ
MUAMMER ACUN
MAHMUT ÇUKRUK
EMİN BAŞER
İLYAS MASATLI
CELALETTİN YÜKSEL
NEJAT KAYMAZ
FUAT ÇAPAN
MAHMUT ORHAN
MEHMET BAHÇECİ
TURGUT NİZAMOĞLU
NEŞET TANRIDAĞ
YAŞAR ERBAZ
ABBAS SAYAR
RIZA KAYAALP
İLHAN ÖZBAY
HAŞİM KILIÇ
İSMAİL YEŞİLYURT
M.YAŞAR ÇELİKEL
OSMAN GÜNEŞ
İSMAT KAPUSUZ
